Bạn đang xem: Rồng việt nam và rồng trung quốc
Bạn đang xem: Rồng nước ta và rồng trung quốc
Dân gian phương Đông sử dụng thuyết “tam đình cửu tự” (thân 3 khúc: đầu, thân, đuôi, phối kết hợp từ 9 nét khác nhau của 9 loại vật tất cả thật gồm “cửu tự” là chín nét giống, gồm: sừng như là nai, đầu tương đương đà, mắt kiểu như thỏ, thân như là rắn, bụng kiểu như trai, vảy như là cá, ngón chân giống như chim, chân kiểu như hổ, tai tương tự bò) để nói lên đặc trưng tổng hòa hợp ấy, cùng để phân tích và lý giải vị trí cại trị vạn đồ của rồng.
1. Xuất phát Bách Việt của rồng
Nghiên cứu cho thấy thêm rồng Đông Á mang bắt đầu Bách Việt cổ (cộng đồng dân cư cổ ở trong ngữ hệ Austro-asiatic cư trú từ hạ lưu Dương Tử đến Bắc Đông Dương, trong đó có tổ sư Lạc Việt) bên trên cơ sở của sự việc kết hợprắn, cá sấu với nhiều loại vật khác. Rồng mang một số đặc trưng đặc biệt liên quan tiền đến văn hóa Bách Việt như
(1) nguyên mẫu chủ yếu từ rắn hoặc cá sấu, tức những loài cồn vật thịnh hành của phương nam (Rồng có các nguyên mẫu thiết yếu gồm rắn, cá sấu, cá, lợn, trâu, ngựa, hổ, chó, tia chớp, sinh thực khí nam giới – xem Nguyễn Ngọc Thơ: “Về sự việc nguyên chủng loại của dragon Trung Hoa”, Tập san KHXH&NV, 2007),
(2) tính phương pháp thích nước với sinh sống ở môi trường thiên nhiên sông nước; và
(3) dragon là sản phẩm tổng vừa lòng của tư duy âm khí và dương khí phương Nam.
Theo nhà ngôn từ học Nguyễn Tài Cẩn (2000), tên thường gọi Rồng vốn lộ diện trong giờ đồng hồ Việt và một trong những ngôn ngữ trực thuộc tiểu chi Proto Việt-Chứt; từ bỏ Thìn trong thập nhị địa chi là tên gọi do tín đồ Hán vay mượn từ ngôn từ Bách Việt cổ. Người Bách Việt, mà cụ thể là Lạc Việt, với truyền thuyết thần thoại Lạc Long Quân – Âu Cơ, từ xem mình là “conRồng cháu Tiên”. Nhiều nhà phân tích Trung Hoa cũng nhất quán quan điểm này. Người sáng tác Văn tuyệt nhất Đa trong chuyên khảo “Đoan ngọ khảo” (1993) gắn nguồn gốc xuất hiện của long với đầu năm mới Đoan ngọ cùng tục đua thuyền long của dân cư Ngô Việt vùng hạ giữ Dương Tử. Ngày nay, những vùng đất Nam Trung Hoa, Việt Nam, Đài Loan, Okinawa vẫn còn tục đua thuyền rồng trong những dịp lễ đón năm mới, đầu năm mới Đoan ngọ hay tiệc tùng truyền thống (Trịnh đái Lô 1997). Tác giả Trung Hoa Nghê Nông Thủy (2010) chứng minh nguồn gốc Bách Việt của tết Đoan ngọ cùng tục đua thuyền rồng, sau được fan Trung Hoa mừng đón và gắn thêm tác dụng cứu tắt thở Nguyên để giáo dục và đào tạo cội nguồn. Nhà dân tộc học bạn Nga D.V. Deopik (1993) từng viết “Rồng là con vật tính chất chung cho tất cả các dân tộc bản địa Việt và bao gồm từ phía trên nó đã từng đi vào văn hóa Trung Hoa”. Còn nhà vn học tín đồ Nga N. I. Niculin cũng nhấn xét: “Trong văn hoá truyền thống của người Việt, hình tượng nhỏ Rồng – một con vật tưởng tượng – trở thành hình tượng quan trọng nhất… Chính người việt từ nghìn xưa sẽ biết trồng lúa nước với đánh cá… hoàn toàn có cơ sở để cho rằng hình tượng con rồng vào văn hoá china có xuất phát từ phương Nam, trường đoản cú vùng Đông phái nam Á, từ nước ta và các tổ quốc láng giềng….” (Xem Xem trằn Ngọc Thêm, Nguyễn Ngọc Thơ: “Nguồn gốc nhỏ rồng nhìn từ văn hóa học”,Tập san KHXH&NV, 2011).
Từ cái nôi Bách Việt, rồng viral ra xung quanh, tại từng địa phương rồng khoác lên dung nhan thái văn hóa của riêng địa phương mình. Bởi vì vậy, rồng vẫn trở nên đa dạng về chủng nhiều loại và hình dáng, tạo cho một “Gia tộc chúng ta rồng” cực kỳ đa dạng về hình thức lẫn chức năng.
2. Gia tộc họ rồng
Lấy giới tính làm tiêu chuẩn phân một số loại thì tất cả hai một số loại rồng đực đuôi tất cả hạt châu hoặc chỉ có chiếc đuôi đơn thuần cùng rồng loại đuôi phân nhánh thành họa tiết hoa cỏ.
Thứ nhị là tiêu chuẩn nguyên mẫu. Rồng có mặt từ sự phối hợp đa loài, dù thế vẫn có thể nhận diện loài vật đặc trưng nhất. Vượt trội có dragon rắn, long cá sấu, rồng cá, dragon ngựa, long hổ, rồng chó, dragon chim, rồng thuồng luồng (giao long), rồng kỳ đà, dragon cáo…
Còn nếu nhờ vào tứ bỏ ra của rồng để phân thì có những loại dragon 5 móng, 4 móng, 3 móng; ko chân và rồng bao gồm tứ chi là họa tiết cây cỏ. Rồng 5 móng là nhiều loại rồng chuẩn, từ đầu Công nguyên trở đi đang trở thành biểu tượng của vua chúa, liên tục bị hoàng thất lũng đoạn, dân gian bị cấm dùng. Quan tiền lại chỉ được phép sử dụng rồng 4 móng, bao gồm thời kì bị tóm gọn buộc sử dụng hình mãng xà (như thời Minh sống Trung Quốc). Rồng ko chân thường được gọi là thuồng luồng, mở ra nhiều trong thần thoại cổ xưa dân gian. Rồng có tứ chi cải tiến và phát triển thành họa tiết thiết kế hoa cỏ thường được sử dụng nhiều trong nghệ thuật trang trí kiến trúc hay hội họa truyền thống.
3. Dragon qua các thời kỳ
Con rồng sẽ từng là 1 tô tem vào tín ngưỡng sơ khai của người việt Nam. Dân Việt cổ bao gồm tục xăm mình, phổ cập trong số ấy là họa tiết rồng (giao long). Theo ghi chép vào Hoài phái nam Tử và Sơn Hải Kinh, rồng được người việt nam xưa xăm lên đùi nhằm khi xuống nước “tránh bị giao long có tác dụng hại”. Đến đời vua nai lưng Anh Tông (1293-1314) mới ngừng tục xăm mình. Dragon là mẫu của mưa thuận gió hòa, là linh vật đứng vào hàng hàng đầu trong tứ linh “long, lân, quy, phụng”. Mẫu rồng thời đại Hùng Vương là một trong linh đồ thân dài tất cả vẩy như cá sấu được đụng trên các đồ đồng, đặc biệt là trên trống đồng.
Qua thời kỳ Bắc thuộc, bé rồng nước ta dần xuất hiện rõ nét bên dưới thời Lý. Thủ đô Thăng Long được lấy tên theo thay “rồng bay”. Rồng thời Lý là loài vật mình nhiều năm như rắn, thường xuyên thân trơn, sống lưng có vây, thân uống cong các vòng uyển chuyển theo hình sin thướt tha và thoải nhỏ dại dần về phía đuôi, tạo cảm giác dòng văn hóa dân gian mềm mại dài vô tận. Rồng gồm bốn chân, mỗi chân có ba móng cong nhọn. Đầu rồng ngẩng cao, mở miệng rộng với hai hàm răng nhỏ đang vờn đớp viên ngọc quý. Từ bỏ mũi bay ra mồng lửa. Trên trán rồng có một hoa văn nhìn giống hình chữ “S”, tượng trưng cho sấm sét, mây mưa . Bên trên đại thể, rồng thời Lý là dragon văn, rồng Phật giáo.
Hình tượng con rồng thời Trần bao gồm nhiều chuyển đổi so cùng với thời Lý. Đây là thời kì người việt nam ba lần đánh bại quân thiện chiến Nguyên Mông, do thế triều Trần biết tới triều đại trọng võ. Vệt ấn ấy rất có thể nhìn thấy rất rõ qua mẫu rồng. Đầu rồng mở ra thêm hai chi tiết là cặp sừng với đôi tay, loại mào lửa ngắn hơn. Thân long tròn lẳn, phệ mạp, nhỏ dần về phía đuôi, uốn khúc nhẹ, lưng võng hình lặng ngựa. Đuôi rồng có khá nhiều dạng, lúc thì đuôi thẳng cùng nhọn, lúc thì xoắn ốc. Những vảy cũng đa dạng, bao gồm khi là các nửa hình nụ hoa tròn, gồm khi chỉ là hầu như nét cong lờ đờ .
Rồng thời Lê (thế kỷ XV) trả toàn biệt lập với long thời Lý-Trần. Thân dragon có xu hướng ngắn lại, bốn thế nhiều chủng loại phong phú. Đầu rồng to, bờm to ngược ra sau, mào lửa mất hẳn, cố kỉnh vào đó là 1 trong chiếc mũi to. Thân long lượn hai khúc lớn, chân tất cả năm móng sắc nhọn quắp lại dữ tợn. Long thời Lê tượng trưng mang lại quyền uy phong con kiến .
Rồng thời Lê Trung hưng nhìn chung ít thay đổi so với thời Lê Sơ, điểm nhấn là biểu tượng rồng dần dần dà bước vào đời sống thường dân, đặc biệt là các tế bào típ bè lũ rồng bé quây quần bên rồng mẹ, rồng đuổi bắt mồi, rồng vui cảnh lứa đôi v.v..
Con dragon thời Nguyễn trở lại vẻ uy nghi vương quyền. Dragon được miêu tả ở nhiều tứ thế, ẩn mình trong đám mây, hoặc long hàm thọ, lưỡng long triều nhật, lưỡng long chầu hoa cúc, lưỡng long chầu chữ thọ v.v.. Thân rồng không lâu năm ngoằn, bay bổng với độ cong lớn. Đầu dragon to, sừng như thể sừng hươu có nhánh phụ thuộc chĩa ngược ra sau. Mắt rồng lộ to, mũi giống mũi lân hoặc sư tử, mồm há to nhằm lộ hàm răng răng nanh chắc hẳn khỏe. Vây trên sống lưng rồng tất cả tia, thân cuộn họa tiết lửa hoặc mây, phân bố dài ngắn rất nhiều đặn. Râu long uốn sóng từ dưới mắt chìa ra phù hợp hai bên. Hình mẫu rồng sử dụng cho vua chân tất cả năm móng khỏe khoắn mẽ, còn quan với tầng lớp quý tộc chỉ được pháp cần sử dụng rồng tư hoặc bố móng, đuôi không có bờm lông, các cụ thể hoa văn lờ mờ rộng rồng cung đình. Dragon trên mái đình chùa miếu mạo hay cũng chỉ có bốn móng().
Từ sệt tính chế tạo thành tự giới từ nhiên, long được người vn và Đông Á nói tầm thường vay mượn để thực hành thực tế hoặc gửi tải những thông điệp tư tưởng – thôn hội. Với tính năng siêu việt, rồng được tin là linh vật đưa về điềm lành, sự may mắn, thịnh vượng, sự thông thái; đồng thời còn là một sứ giả nhằm gửi gắm số đông ước vọng trong đời: ước mưa, cầu phồn thực. Bao gồm từ đó, vào dân gian xuất hiện các mô-típ long hút nước biển khơi Đông nhằm tưới vào khu đất liền, cá chép vượt vũ môn hóa rồng, dragon trừng trị kẻ ác để bảo đảm chúng dân; rứa đất rồng trong tử vi mang đến cuộc sống thường ngày phồn vinh (long mạch, long hổ hội, Dinh Độc Lập = lấp đầu rồng); hiện tượng kỳ lạ rồng “cù dậy” (cù lao); rồng là một trong những trong 12 nhỏ vật đại diện thay mặt trong hàng Thập nhị Địa chi; mượn tên gọi Long, Rồng để đặt tên đất (Thăng Long, Hạ Long, Cửu Long, Long Hải, Hàm rồng v.v.), thương hiệu người, tên các loài rượu cồn thực vật hay vẻ ngoài khác giống như rồng (địa long = giun đất, cá mắt rồng; long nhãn, rau long tu, cây long huyết, cỏ long đảm; đầu long = vòi nước v.v.); múa lân-sư-rồng v.v.. Tương tự, rồng được khắc, họa trong không ít công trình con kiến trúc đặc trưng từ ghê đô cho nhà dân, từ đình chùa miếu mạo đến các cơ quan lại công quyền (truyền thống) như một diễn đạt sống hễ của rồng trong tim thức bạn Việt. Lấy hoa văn trang trí trên đình miếu miếu mạo làm ví dụ, người nước ta có xu hướng quy tụ vào team Tứ linh (long-lân-quy-phụng) hơn là xu hướng phong phú hóa các mô típ trang trí của người trung quốc (rồng-phụng, chén bát vật, chén bảo, bát tiên quá hải, các nhân đồ gia dụng truyền thuyết-thần thoại, những linh trang bị họ long v.v.. – rất có thể xem sinh hoạt miếu Thiên Hậu Tuệ Thành số 710 đường Nguyễn Trãi, Quận 5, Tp. Hồ Chí Minh). Các mô típ thường trông thấy nhất là “lưỡng long tranh châu”, “lưỡng long triều nhật”, “tứ linh hội tụ”, “dây lá hóa long” v.v.. Ở đất Nam Bộ, long còn gắn liền với cá chép, cả hai hầu hết là sinh vật thích nước, phần đông là vật biểu tượng của vùng đất phương nam đầy sông nước, như ở Tổ đình miếu Giác Lâm (Tp. Hồ nước Chí Minh) chẳng hạn.
